ҚазҰМУ студенттерін қашықтықтан «Рухани жанғыру» бағдарламасын қамти отырып оқыту
2017-жылдың 12-сәуірінде «Егемен Қазақстан» газетінде жарық көрген ҚР Н.Ә.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» атты мақаласы қоғамда үлкен резонанс тудырды. Мақалада көтерілген мәселелер жоғары мінберлерден бастап, жоғары оқу орындары мен жалпы білім беру орындарында кеңінен талқыланды. Мақалада қамтылған мәселелер бағдарламаға айналып, оны жүзеге асыруға Қазақстан қоғамы жаппай атсалысып жатыр.
Бұл мәселеге Елбасы аяқ астынан келген жоқ. Еліміз тәуелсіздік алғалы ел тізгінін қолға алған Н.Ә.Назарбаев қазақ халқының ұлт ретінде сақталып, өзіне тән ерекшелігімен болашаққа аяқ басуына бар күш-жігерін салып келеді. 2004 жылы қабылданған «Мәдени мұра», 2013-жылғы «Халық – тарих толқынында» бағдарламасы соның айғағы.
«Әуелі экономика, сонан соң саясат» деген ұстанымды басшылыққа алатын Елбасы Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін тұралап қалған экономиканы аяғынан тұрғызуға бар күш-жігерін салды. Сонымен қатар, Елбасы ең нәзік саясат – тіл саясатын да асқан сабырлылықпен, дау-дамайсыз жүзеге асырды.
Кеңес Одағының өктем саясаты ұлт тілдерінің жағдайын мүшкіл халге әкелгені өтірік емес. Қоғамның барлық саласында қолданылмағандықтан, ұлт тілдерінің дамуы тежеліп қалды. Оны бір күнде, бір бұйрықпен тірілте салу мүмкін емес. Алдымен мемлекет құрушы ұлт өкілдерінің ана тілдеріне және ұлт мәдениетіне деген көзқарасын өзгерту керек.
Ұлт ұстазы А.Байтұрсынұлының «Егер де біз қазақ деген ұлт болып тұруды тілесек, қарнымыз ашпас қамын ойлағандай тіліміздің де сақталу қамын қатар ойлау керек», – деген пікірін Елбасы әрқашан басшылыққа алады.
Әр халықтың, әр мемлекеттің өзіндік даму жолы болатындығын мықтап ескерген Елбасы оны «ұлттық код» ұғымы арқылы береді. «Ұлттық код» дегеніміз халқымыздың тарихы, өзге елден ерекшелейтін салт-дәстүрі, діни ұстанымымыз, тіліміз, білім-ғылымымыз.
Қазір жаһандану заманы. Өзінің ерекшелігін сақтамаған халық жаһандық құбылысқа қарсы тұра алмайды, жұтылып кетеді. Ғылым-білімі мен экономикасы дамыған ел үстемдігін жасайды. Оларға қарсы тұрудың бірден-бір амалы – бәскеге қабілетті, білімді, рухани толысқан ұлт қалыптастыру. Ол үшін қоғамдық сана жаңғыруы керек. Қоғамдық сананы жаңғыртудың 5 алғышарты: бәсекеге қабілеттілік, прагматизм, ұлттық бірегейлікті сақтау, білімнің салтанат құруы.
Ұлттық бірегейлікті сақтаудың ең басты жолы – ұлт тілін сақтау, ұлт тілін дамыту. Бұл орайда ұлттық жазудың да маңызы зор. Жазу – халықтың мәдени болмысын көрсететін айғақтардың бірі. Елбасы өзінің мақаласында қазақ жазуының тарихына тоқталған болатын. Қазақ халқы (түркі халықтары) ежелден жазуы бар халық. Дегенмен ҚР болашақта латын әліпбиіне көшуі тиіс. Елбасы: «Латынға көшудің терең логикасы бар. Бұл қазіргі заманғы технологиялық ортаның, коммуникацияның, сондай-ақ, ХХІ ғасырдағы ғылыми және білім беру процесінің ерекшелігіне байланысты», – деп, бұл әліпби қазақстандық қоғамның жаңа кезеңдегі ең қажетті таңдауы екенін айтқан болатын.
Тілдік пәндер кафедрасының оқытушылары рухан жаңғыру аясында көптеген тәрбие жұмыстарын өткізіп, бағдарламаға өз үлестерін қосып келеді. Сонымен қатар латын жазуына негізделген әліпбиді қалыптастыруға да атсалысып жүр. Мысалы, доцент Т.Қ.Зайсанбаев латын әліпбиі бойы Алматы қаласында өткен бірнеше конференцияға қатысып, баяндамалар жасады, әр түрлі басылымдарда осы мәселе бойынша бірнеше мақаласы жарияланды.
Короновирус пандемиясына байланысты жасалған карантин «Рухани жаңғыру» бойынша жұмыстардың атқарылуына біршама кедергісін тигізгенімен, қазақ тілі пәнінің оқытушылары қарап жатқан жоқ. Мысалы, Абай ат. ҚазҰПУ хабаршысында доцент Т.Қ.Зайсанбаевтың қазақ жазуын латын әліпбиіне ауыстыру мәселесіне арналған «Жазудағы үнемділік тіл табиғатын бұзбауы керек» деген мақаласы жарық көрді (Абай ат. ҚазҰМУ Хабаршысы №1 (29). 51-56 бб).
Қазақ тілі пәнінің оқу бағдарламасындағы «Үш тілді білу – заман талабы», «Әлемдегі ең табысты елдер: тәжірибе мен нәтиже», «Рухани жаңғыру – ұлттық сананың серпілісі», «Латын әліпбиі – рухани жаңғыру бастауы» сияқты тақырыптар осы «Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыруға бағытталған. Қашықтықтан оқыту барысында студенттер осы тақырыптарға эсселер жазып, слайдтық баяндамалар жасауда.
Қорыта келе, бұл уақытша қиындыққа қарамастан, тілдік пәндер кафедрасы қазақ тілі секциясының оқытушылары «Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыруға өз үлестерін қосып жатыр.
Зайсанбаев Т.Қ. ҚазҰМУ,
тілдік пәндер кафедрасының доценті
