Ауырсыну синдромын емдеудегі адъюванттардың рөлі
С.Асфендияров атындағы ҚазҰМУ жүйке аурулары кафедрасы біздің даңқты университетіміздің 95 жылдығы мен және профессор С. К. Қайшыбаевты еске алудың 90 жылдығына арналған практикалық денсаулық сақтау үшін бірқатар білім беру іс-шараларын жалғастыруда.
20 ақпанда С. Д. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ жүйке аурулары кафедрасының меңгерушісі, ҚР ДСМ бас невропатологы С. Т. Туруспекова жүргізген невропатологтарға, жалпы практика дәрігерлеріне, терапевттерге, резиденттерге арналған «Ауырсыну синдромын емдеудегі адъюванттардың рөлі» тақырыбында вебинар өтті.
Халықаралық ауырсынуды зерттеу қауымдастығының сарапшылары берген ауырсыну анықтамасы келесідей: «Тіннің қазіргі немесе ықтимал зақымдануына байланысты немесе осындай зақымдану терминдерінде сипатталатын жағымсыз сенсорлық және эмоционалдық уайым».
Ауырсыну сезімі тек қана тіннің зақымдануында ғана емес, сонымен қатар қандай да бір зақымдану болмаса да болуы мүмкін, бұл психикалық факторлардың ауырсынуды қалыптастырудағы және қолдаудағы маңызды рөлін көрсетеді.
Неврологиялық және ревматологиялық аурулардың құрылымында ауырсыну синдромдары басым орын алады. Ауырсыну пациенттердің шұғыл медициналық көмекке жүгінуінің ең көп тараған себебі болып табылады – өтініштердің 52% ауырсыну екені белгілі. Бұл ретте пациенттердің 30% – дан 80% – на дейін тиісті анестезия алмайды.
Арқадағы ауырсыну денсаулықтың тұрақты нашарлауы салдарынан жоғалған өмір жылдарының санын көрсететін көрсеткіш бойынша жұқпалы емес аурулар құрылымында жетекші орын алады. Арқа ауруы-еңбекке қабілетті жастағы адамдардың ауруларының ең көп таралған шағымдарының бірі. Өмір бойы дорсалгия дамыған елдердегі халықтың 70-90% кездеседі және жыл сайын халықтың 20-25% анықталады. Дорсалгия немесе арқадағы ауырсыну — бұл көптеген себептерге байланысты пайда болатын клиникалық синдром. Ауырсыну диск аурулары мен зақымдануларынан (дисктің протрузиясы мен грыжасы) және омыртқааралық буындардың ауруларынан (фасеттік артроз) және басқа жағдайлардан туындауы мүмкін.
Арқадағы ауырсынуы бар адамдардың саны соңғы жылдар мен онжылдықтарда күрт өсті. Сонымен қатар, көптеген отандық және шетелдік зерттеулердің мәліметтері бойынша омыртқаның дегенеративті-дистрофиялық морфологиялық өзгерістерінің айқындылығы мен арқадағы ауырсынудың пайда болуы мен қарқындылығы арасында нақты байланыс жоқ. Атап айтқанда, МРТ деректері бойынша омыртқааралық дискілердің патологиясы көбінесе дені сау адамдарда анықталады, ал клиникалық зерттеулер омыртқааралық дискідегі патологиялық өзгерістердің болуы зерттелушілерді одан әрі бақылау кезінде арқадағы ауырсынудың дамуына бейім емес екенін бірнеше рет көрсетті. Бірақ өте маңызды нәрсе-бұл уақтылы емес және жеткіліксіз жедел ауырсынуды емдеу оның созылмалы ауырсынуына өзгеруіне негіз бола алады , бұл өз кезегінде, науқастың өмір салтының өзгеруіне әкеліп соқтырады.
Адъювант дегеніміз не? Аудармада ол «көмекші, қолдаушы» дегенді білдіреді. Басқаша айтқанда, бұл реакцияны күшейту үшін қолданылатын заттардың қосындысы немесе кешені. Адъювантты терапия-бұл 2 мағынада болуы мүмкін қосымша емдеу: 1.Көмек көрсету үшін қолданылады: қосымша; 2. Медициналық емдеудің тиімділігін арттыру.
Бірінші адъювантты терапияны өткен ғасырдың 70-ші жылдарының басында американдық онколог Эмиль Фрей қолданды. Ол сүйек саркомасы бар науқасқа операциядан кейінгі химиотерапия курсын тағайындады. Эксперимент сәтті болды және қазір адъювантты терапия көптеген онкологиялық ауруларды емдеу хаттамаларына енгізілген. Қазіргі медицинада адъювантты препараттар емдеу тиімділігін арттыруға, негізгі анальгетиктердің дозаларын азайтуға және жанама әсерлерді азайтуға көмектесетін ауырсыну синдромы терапиясының ажырамас бөлігіне айналады. Іс-шарада Сәуле Туруспековна адъюванттардың әсер ету механизмдері, олардың ауырсынуды кешенді емдеудегі рөлі және әртүрлі патологиялық жағдайларда қолдану ерекшеліктері туралы егжей-тегжейлі айтып берді. Негізгі мәселелер қаралды:
- Дәрі-дәрмектердің қандай топтары адъюванттарға жатады және олар қалай жұмыс істейді?
- Адъювантты терапияны қашан және кімге тағайындау керек?
- Адъюванттарды қолдану бойынша заманауи ғылыми деректер мен клиникалық ұсыныстар.
Тікелей эфирдегі вебинарға әртүрлі аймақтардан 80 маман қатысты, сонымен қатар вебинарды бейнежазбада көруге мүмкіндік бар. Вебинар Unipharm компаниясы мен Қазақстан МедЗнания платформасының ақпараттық қолдауымен өтті.
